Teknolojinin exponansiyel olarak geliştiği bu dönemde hayatımıza giren onlarca kavram var.
Kulak aşinalığımızın olduğu bu kavramlar için bir çok jargon kullanılıyor. Ancak araştırmalar, çoğu insanın bu terimlerin gerçekte ne anlama geldiğine dair kendinden tam anlamıyla emin olmadığını gösteriyor.
Internet of Things, Big Data, Digital Factory, Artificial Intelligence/Machine Learning hakkında bilgi sahibi olanların sayısı %10 un altında.
Bu kavramlar nedir, bu teknolojiler ne işimize yarar biraz açıklamaya çalışalım.
Internet of Things – Nesnelerin İnterneti
Internet of Things(IoT) hem işyerlerinde hem de dışarda bir çok konuşmada gittikçe büyüyen bir konu haline geliyor. Peki bu Internet of Things nedir?
Geniş bant internet daha yaygın hale geliyor, bağlantı maliyeti düşüyor, Wi-Fi özellikleri ve bunlara entegre sensörlerle daha fazla cihaz oluşturuluyor, bütün bunlar IoT’un gelişmesinde önemli rol alıyor.
Nasıl yaşadığımızdan tutun nasıl çalıştığımıza kadar her alanımızı etkileyecek olan bu kavram, birçok farklı öğenin ve nesnenin internet üzerinden birbirine nasıl bağlanılacağını tanımlıyor. Ancak neden bu kadar çok birbirine bağlı cihazların birbirleriyle konuşmasını istersiniz? Örneğin bir toplantıya gidiyorsunuz; Giderken aracınız takviminize erişebilir ve en iyi güzergahı biliyor olabilir. Trafik yoğunsa, arabanız toplantıya geç kalacağınızı bildiren bir metin gönderebilir. Alarmınız saat sabah 6’da çalabilir ve siz kahve makinenize sizin için kahve hazırlamasını söyleyebilirsiniz?
Ofis ekipmanınız, malzemelerinin ne zaman tükeneceğini anlayabilir ve otomatik olarak daha fazla sipariş verebilir. İş yerinde kullandığınız giyilebilir cihaz, size en aktif ve üretken zamanınızı ve yerinizi söyleyebilir ve bu bilgiyi çalışırken kullandığınız diğer cihazlarla paylaşabilir. Ve daha nicesi, cep telefonları, kahve makineleri, çamaşır makineleri, kulaklıklar, lambalar, giyilebilir cihazlar ve aklınıza gelebilecek her şey internet ile birbirine bağlanabilir. Her anınız takip edebilebilir ve hayatınız zindana dönüşebilir 🙂
Big Data – Büyük Veri
Basitçe ve temel olarak büyük miktarda veri diyebiliriz. Her gün milyarlarca insan arama motorlarında arama yapıyor. Bir çok sosyal medya hesaplarından paylaşımlara bulunuyor. Bir çok farklı platformda oyunlar oynanıyor. Globalde akıl almaz derecede data oluşturuluyor ve depolanıyor. Peki ya bu raw data yani anlamlandırılmamış veri ile ne yapılabilir? Bu bilgiler neden toplanıyor?
İnternet sayesinde, bu veriyi toplamak ve analiz etmek, altta yatan kalıpları ve eğilimleri ortaya çıkarmak ve bunlara dayalı olarak gelecek için öngörülerde bulunmak mümkün. Big datanın önemi de bu noktada belirginleşiyor. Yani işin aslı sizin bu toplanan datalarla ne yaptığınız. Toplayıp analiz ettiğimiz bu data ile maliyetler düşürülebilir, bir işe ayrılan vakit düşürülebilir, ihtiyaçlara yönelik yeni ürünler geliştirilebilir ve akıllı karar verme mekanizmaları kurulabilir. Başarılı yapılan veri toplama ve analizi ile hataların kök sebepleri gerçek zamanlı bulunabilir. Müşterilerin alış-veriş alışkanlıklarına göre indirim kuponu düzenlenebilir.
Tüm risk portföylerini birkaç dakika içinde yeniden hesaplayabilirsiniz. Sahteciliği önceden belirleyerek sisteminize zarar vermeden önleyebilirsiniz. Haiti depreminden sonra Twitter’daki verileri kullanarak Kolera’nın yayılmasını izleyebilir, potansiyel suçla ilgili sıcak noktalar hakkında tahmin yapılabilirsiniz. Bu sistemi aslında biz her gün besliyoruz. Ve yeni çıkarımların yapılmasına katkıda bulunuyoruz.
Digital Factory – Dijital Fabrika
Endüstri 4.0 ile beraber gelen bu kavram fabrikalardaki imalat sürecini yönetmek için teknoloji ve internetin kullanılması olarak tanımlanabilir.
Dijital Fabrika, geliştirme, üretim ve tedarikçilerden gelen verilerin kapsamlı bir şekilde entegrasyonunu sağlayan kapsamlı bir donanım ve yazılım ürünleri portföyüdür.
Dijital Fabrika teknolojisi ile fabrikanın tüm aksamları, ham madde, nakliye araçları, makineler, personeller, tedarikçiler dijital verilere dönüştürülüyor.
Daha sonra bu veriler ile nerede ne zaman verimliliği arttırmak gerektiği belirlenebiliyor. Maliyetler düşürülebiliyor. Fabrika daha hızlı, daha az enerji tüketerek ürün çıkarabiliyor.
Dijital Fabrika teknolojisi sayesinde fabrika yöneticileri tarafından henüz fabrika kurulmadan önce fabrikadaki tüm aksamların kontrolü, yönetimi, simülasyonu, modellemesi, yapılandırılması ve değerlendirilmesi sağlanabiliyor.
Birçok işlem, kaynak ve operasyon standartlaştırılabiliyor. Bir nevi bilim kurgu filmlerinde izlediğimiz fantastik fabrikalar yaratılıyor 🙂
Artificial Intelligence/Machine Learning – Yapay Zeka
Yani yapay zeka. Teknoloji devleri her gün yeni bir yapay zeka ürün haberi ile karşımızdalar. Google, Amazon, Tesla, Boston Dynamics ve daha nicesi.
Yapay zeka ne demek hemen inceleyelim örneklerle açıklamaya çalışalım. Herkes Apple’ın kişisel asistanı Siri’yi biliyor. Siri, günlük olarak etkileşime girdiğimiz bir bilgisayar. Bize bilgi bulmamıza yardımcı olur, yol tarifi verir, takvimimize etkinlik katar, mesaj göndermemize yardımcı olur vb. Daha akıllı olabilmek için Machine Learning dediğimiz makina öğrenme teknolojisini kullanıyor ve sorularınızı ve isteklerinizi daha iyi tahmin edebiliyor ve anlayabiliyor.
Tesla, duymayanımız kalmamıştır. Bu büyük olasılıkla şimdiye kadar yapılmış en iyi otomobillerden biri. Öngörülebilir yetenekleri, kendinden sürüş özellikleri ve daha nice teknolojisi. Bu araba günden güne akıllanıyor.
Boston Dynamics’in Yapay Zekalı robotunu gördükten sonra hangimizin tüyleri ürpermiyor ki. Efsane bir çekilde robot tüm engellere rağmen kapıyı açmayı başarıyor, engel görünce takla atıyor…Daha geçtiğimiz sene tekniklerini geliştirdikçe Facebook un yapay zeka ürünü sohbet botlarının, kendiliğinden, adeta insan gibi, daha önce olmayan bir dil geliştirdiklerini duyduk. Tehlikeyi fark eden ve bu olayı çözemeyen araştırmacılar botları kapatmıştı. Bir çok filmde, dizide yapay zeka ürünleri yeri geliyor insan ırkının sonunu getiriyor, yeri geliyor insan hayatını büyük ölçüde kolaylaştırıyor.
İzlediyseniz eğer West world dizisinde tam da bu konu işlenmiş. Bir yolculuğa çıkıyorsunuz ve gittiğiniz yer apayrı bir dünya. Bu dünyada, robotlarla etkileşimde bulunuyor ve önceden kurgulanmış ve sürekli olarak geliştirilen senaryoların içinde yer alma imkanı buluyorsunuz. Bu robotların deneyimlerinden sonuçlar çıkarması ve bu çıkarımları daha sonraki aktivitelerde kullanması amaçlanıyor. Yeni sezonda umarım hep beraber bunları izleyeceğiz.
Yapay zeka (AI), makinelerin tecrübelerden öğrenmesini, yeni girdileri ayarlamasını ve insan benzeri görevleri gerçekleştirmesini mümkün hale getiriyor. Satranç oynayan bilgisayarlardan kendinden araba kullanan otomobillere kadar, bugün duyduğunuz çoğu yapay zeka örneği, deep learning dediğimiz derin öğrenme ve doğal dil işlemesine dayanır. Bu teknolojileri kullanarak, bilgisayarlar büyük miktarda veri işleyerek ve verilerdeki kalıpları tanımlayarak belirli görevleri yerine getirmek üzere eğitilebiliyorlar.
